Hittestress vleeskuikens

Hittestress aanpakken

Om de schade van hittestress te beperken zijn er diverse maatregelen te nemen. Deze worden hieronder kort weergegeven:

Water

Bij hitte geeft een kuiken 60% van zijn warmte af via de luchtwegen en 40% via contact met zijn omgeving. De grote verdamping van vocht uit de luchtwegen compenseert een kuiken door meer te drinken. Verstrek daarom bij hoge temperaturen voldoende vers en koud drinkwater van een goede kwaliteit. Controleer regelmatig de kwaliteit van het drinkwater op verschillende plaatsen in de stal, de kans op vervuiling is bij hoge temperaturen namelijk veel groter.

Vitamine C

Verstrek bij hoge temperaturen Vitamine C via het drinkwater. Dit stimuleert het afweerapparaat van het kuiken en ondersteunt het calciummetabolisme.

Supplementen

Elektrolyten bufferen de pH van het bloed en zorgen voor behoud van de elektrolytenbalans (natrium/kalium/magnesium evenwicht). Dit voorkomt uitdroging en schade aan de hartspier.

Watercheck

De mensen van Ponco kunnen u adviseren in het best passende (water)management bij hoge temperaturen. Daarnaast kunnen zij de kwaliteit van het drinkwater voor u testen met behulp van de Watercheck. Hierbij worden naast een controle van de drinkwaterinstallatie ook de gehaltes in het water, de verhouding tussen de gehaltes en de aanwezigheid van gisten en schimmels gecontroleerd.

Voeding

Bij een langdurige hitteperiode gaan vleeskuikens minder eten. Hierdoor krijgen de kuikens onvoldoende eiwit en energie binnen en nemen de technische prestaties af. Een goede en eventueel aangepaste samenstelling van het voer kan dit verlies voor een belangrijk deel opheffen.

Enkele tips om de voeropname op warme dagen te stimuleren:

• Voer de kuikens niet gedurende de warmste periode van de dag. Beperk de voeropname dus in de namiddag.
• Verstrek waar mogelijk geconcentreerder voer.
• Om de voeropname te stimuleren kunt u eerder overschakelen naar een korrel.
• Toevoegingen aan het voer kunnen extra ondersteuning bieden aan het kuiken.
• Het is niet raadzaam om een hoog percentage tarwe bij te voeren tijdens warm weer. Tarwe geeft namelijk een extra interne warmtebelasting van het dier.
• Om stress te voorkomen is het beter om de kuikens niet te laten vasten. Ook tijdig stoppen met voeren geeft rust in de stal.

Van de opgenomen energie wordt slechts 25% gebruikt om te bewegen, te groeien, te ademen en de lichaamstemperatuur op peil te houden. De resterende energie komt vrij als warmte. Zorg naast een aanpassing in voer voor een aangepast management dat past bij hoge temperaturen. Ponco kan u hierin adviseren.

Gezondheid

De meeste uitval door hittestress vindt plaats aan het einde van een hete dag (tussen 18.00 en 23.00 uur). Pas daarom op warme dagen het voer-, water, en ventilatieschema aan om hittestress en een verhoogde uitval te voorkomen.

Door een verhoogde ademhaling stoten dieren extra CO2 uit, waardoor de pH van het bloed verandert. Deze verandering is nadelig voor de hartspier en het beenwerk. Hittestress kan bovendien lichte diarree veroorzaken door een verhoogde activiteit van het maagdarmkanaal. Hierdoor verliezen dieren de juist zo broodnodige mineralen.

Acute hittestress

Bij een hele hoge temperatuur en luchtvochtigheid liggen de kuikens er eerst versuft bij. Het kuiken kan onvoldoende warmte kwijt via de ademhaling. De warmteafgifte via de huid wordt belangrijker. Het hart moet harder pompen om extra bloed naar de huid te sturen. Maar warmteafgifte via de huid is minder efficiënt. De lichaamstemperatuur zal toenemen. Het kuiken zal uiteindelijk sterven door zuurstofgebrek en/of hartfalen.

Chronische hittestress

Bij iets minder hoge temperaturen in combinatie met een hoge luchtvochtigheid verloopt het proces iets anders. In een poging af te koelen gaan kuikens geforceerd ademhalen. Dit kan leiden tot wel 240 adembewegingen per minuut. De spierbewegingen die hiervoor nodig zijn, zorgen voor extra warmteproductie. Met elke graad stijging van de lichaamstemperatuur, versnelt de stofwisseling met 20-30%. Dit betekent nog meer warmteproductie. Het kuiken vermagert bovendien, omdat de warmte de eetlust onderdrukt. Door de hoge stofwisseling, extra spieractiviteit en het gebruik van lichaamsreserves worden (zure) afvalproducten gevormd, waardoor het lichaam verzuurt en het kuiken komt te overlijden.

Klimaat

Bij temperaturen boven de 25 graden Celsius kunnen kuikens problemen krijgen met hun temperatuurregulatie. Begin dus op tijd met het nemen van maatregelen om het uw kuikens zo gemakkelijk mogelijk te maken. Hittestress kan al optreden bij kuikens vanaf 20 dagen leeftijd. Stel de ventilatie en de verneveling/koeling dus tijdig bij en test deze regelmatig. De leegstandperiode is hiervoor een geschikt moment.

Ventilatie

Diverse tips om te sturen met ventilatie tijdens warme dagen:

• Gebruik bij een hoge temperatuur een korte bandbreedte op de ventilatie.
• Zorg voor een hogere luchtsnelheid tussen de kuikens. Afhankelijk van de hoogte van de inlaatventielen in de zijwand moet een hoge of juist lage onderdruk worden ingesteld. Met een rookproef en een temperatuurmeting tussen de kuikens kunt u bepalen wat gewenst is. 
• Om extra luchtbeweging te creëren kunt u de ventilatoren van de kachel (zonder dat deze brandt) inschakelen.
• Controleer preventief of er voldoende ventilatiecapaciteit aanwezig is en controleer of alle ventilatoren werken.
• Bedenk dat de gewichtstoename in de laatste dagen erg hoog kan zijn. Zorg dan zeker voor voldoende ventilatiecapaciteit.
• Voor extra luchtafvoer en –circulatie kunt u hulpventilatoren plaatsen.
• Voorkom te grote temperatuurswisselingen tussen dag en nacht.
• Let op dat er geen koude lucht over de kuikens wordt getrokken in de avond en nacht. Dit kan vooral in stallen met lengteventilatie het geval zijn.
• Na een onweersbui kan het ineens sterk afkoelen. Voorkom dat het ventilatiesysteem de kou dan te snel de stal in trekt.
• Stuur de binnenkomende lucht naar de dieren toe. Dit kan bijvoorbeeld door de luchtinlaatkleppen te kantelen.
• Zorg voor een continue onderdruk en voldoende hoge luchtsnelheid.
• Zet zeker geen deuren open tijdens warme perioden. Hierdoor valt de onderdruk weg.
• Pas de P band aan om sneller aan de maximale mechanische ventilatie te komen.

Koelen

• Schakel tijdig het koelsysteem in, want een stal die al warm is, laat zich moeilijk afkoelen. Met een goed koelsysteem kunt u de staltemperatuur 5 tot 7 graden Celsius omlaag brengen.
• Om het koelend effect van de nevelinstallatie optimaal te laten werken, moet soms de maximale ventilatie worden beperkt.
• Stop direct met vernevelen indien de temperatuur ondanks het koelen niet zakt en de luchtvochtigheid stijgt.
• Bij een hogere RV verdampt het kuiken nauwelijks vocht en kan het dus niet goed afkoelen. Het verlagen van de temperatuur zal de RV verder doen toenemen. Meer ventileren om vochtige stallucht af te voeren is dan de oplossing.

Preventie

• Controleer of de noodstroomaggregaat én het alarm functioneren. Zorg dat de alarmeringsapparatuur is opgeladen en/of de batterij is vervangen.
• Controleer de werking van de voelers in de stal. Let hierbij ook op de plek waar ze hangen.
• Controleer de werking van de koelinstallatie. Controleer elke nozzle.
• Zorg ervoor dat de luchtinlaten, ventilatoren en kokers schoon zijn. Snoei eventueel de planten die voor de inlaat zijn gegroeid.
• Volg de weerberichten.

Huisvesting

Niet alleen met water, voeding en klimaatmaatregelen kunt u hittestress voorkomen. Ook op het gebied van huisvesting en licht kunt u het uw kuikens gemakkelijker maken tijdens warme dagen.

Huisvesting

• Voorkom dode hoeken in de stal. Zet eventueel extra ventilatoren in om de lucht in dode hoeken in beweging te brengen.
• Pas de bezetting in warmere perioden aan en begin eerder met uitladen.
• Zorg voor droog strooisel.
• Zet zeker geen deuren open tijdens warmere perioden. Hierdoor valt de onderdruk weg.
• Op een geïsoleerd dak hebben watersproeiers geen nut.

Lichtschema

• Dim tijdens de warmste periode van de dag het licht om de voeropname en de lichaamsactiviteit te verlagen.
• Om de kuikens te activeren om water te gaan drinken en de warmte onder vleugels kwijt te raken is het goed om de kuikens af en toe even wat meer licht te geven.
• Pas het lichtschema aan, zodat er tijdens de nacht geen lange donkerperiode is.